GMDSS: Global Maritime Distress and Safety System

In het begin van de 20^e eeuw werd de radio aan boord van een schip met name gebruikt om telegrammen tbv de passagiers te versturen en te ontvangen. De nacht van 15 april 1912 bracht daar verandering in. In die nacht vond één van de grootste drama's uit de geschiedenis van de scheepvaart plaats. De Titanic raakte een ijsberg, en zonk ongeveer 2 uur later. Van de 2200 pasagiers verdrinken er die nacht 1500. Er konden er 700 worden gered. Mede dankzij de twee radio-officieren van de Titanic die er in slaagde om contact te leggen met een aantal schepen in de nabijheid. Het schip dat het dichtstebij was, de Californian kon echter niet worder bereikt, omdat de radio-officier net naar bed was gegaan na 12 uur dienst.

Drie maanden na de ramp met de Titanic werd er een internationale radio conferentie gehouden in Londen. Tijdens deze Conferentie werden er een aantal afspraken gemaakt over het gebruik van radio aan boord van schepen. Tijdens deze conferentie werden de letters "SOS" afgesproken als het internationale symbool voor een noodsituatie. Deze letters werden gekozen vanwege de eenvoud van het bijbehorende Morse-symbool (...---...). Het was echter nog steeds niet verplicht om een radio aan boord te hebben.

SOLAS Conventie

Twee jaar later werd de eerste conferentie over de veiligheid op zee gehouden. Tijdens deze conferentie werden er een aantal afspraken gemaakt om de veilgiheid op zee te vergroten:

• verplichtingen ten aanzien van de apparatuur en het wachthouden bij de radio;
• aparte gestandaardiseerde frequenties voor noodverkeer;
• prioriteiten in het radioverkeer, nood- en veiligheidsverkeer kreeg voorrang boven commercieel gebruik;
• eisen aan de opleiding van personeel;
• verplichtingen om noodapparatuur aan boord te hebben die 6 uur zelfstandig, op batterijen, kon werken.

Deze internationale verplichtingen werden vastgelegd in een internationaal verdrag over de veiligheid op zee, International Convention for the Safety of Life At Sea of kortweg the SOLAS Convention. Het eerste verdrag werd in 1914 gesloten.

Het SOLAS-verdrag bepaalt aan welke eisen zeegaande schepen moeten voldoen, bijvoorbeeld op het gebied van radio-apparatuur en veiligheidsmiddelen. Zo wordt precies omschreven wat voor soort radio-apparatuur aan boord moet zijn, afhankelijk van het vaargebied van het schip. Voor een kustvaarder gelden andere eisen dan voor schepen die de oceaan oversteken.

GMDSS

De aan boord van schepen benodigde radiocomunicatieapparatuur is in de SOLAS-verdrag geregeld door opname van het zogenaamde Global Maritime Distress and Safety System. GMDSS is een wereldwijd nood- en veiligheidssysteem voor de scheepvaart op zee. Het uitgangspunt van GMDSS is dat de reddingsdienst aan wal en schepen in de onmiddelijke omgeving van een schip in nood snel gealarmeerd kunnen worden. Hierdoor kan een doelgerichte zoek- en reddingsoperatie worden opgezet met een minimum aan vertraging.

Het GMDSS-concept.

GMDSS is zoals gezegd een onderdeel van het SOLAS-verdrag. GMDSS is dan ook verplicht voor alle schepen die vallen onder het SOLAS-verdrag. Deze schepen omvatten:

• Alle passagiersschepen,
• Vrachtschepen van 300 GRT¹ en daarboven

¹GRT staat voor Gross Tonnage. Dit is een maatgeving voor schepen die per 18 juli 1994 van kracht is voor alle koopvaardijschepen, op basis van het internationale Uniform Tonnage Measurement System. Het Gross Tonnage wordt met name bepaald door het volume in kubieke meters van alle ingesloten ruimten in het schip.